حوادث پرتوی محتمل:
1) حوادث راکتوری:
این حوادث در مناطقی که دارای راکتور تحقیقاتی یا نیروگاهی هسته‌ای هستند، احتمال وقوع دارند که برای مثال می‌توان به شهرهای تهران و بوشهر اشاره نمود. مهمترین و بدترین حادثه راکتوری در کل دنیا، حادثه راکتور اتمی چرنوبیل بوده است. این فوریت‌ها معمولاً زمانی ممکن است رخ دهند که در سیستم خنک‌کننده راکتور اختلالی ایجاد شود. در این حوادث احتمال دارد که نه تنها کارکنان مرکز بلکه مردم عادی نیز که در مناطق مجاور قرار دارند، میزان بالایی از دوز پرتوی دریافت کنند. همچنین گسترش وسیع آلودگی در محیط می‌تواند باعث آلودگی خارجی مردم شود و یا از طریق استنشاق/ بلع رادیونوکلئیدهای رهاشده در هوا، منجر به آلودگی داخلی آنان گردد. همچنین ایجاد اثرات روانی شدید در جمعیت مجاور یا دور از محل حادثه، از عواقب عمده این حوادث است. در صورت وقوع چنین حوادثی، احتمال حضور مصدومان با انواع صدمات پرتوی، مرکب، آلودگی، سوختگی، صدمات رایج و مشکلات روانی در بیمارستان وجود دارد. در مورد این حوادث، برنامه بیمارستان بایستی احتمال ورود تعداد زیادی از مصدومان را مدنظر قرار دهد.
2) حوادث رسیدن به جرم بحرانی:
این حوادث در مراکزی احتمال وقوع دارند که در آنها با مقادیر قابل توجهی از مواد هسته‌ای ویژه، مانند اورانیوم غنی‌شده، کار می‌شود که احتمال ایجاد واکنش‌های شکافت هسته‌ای در آنها وجود دارد. از جمله این مراکز می‌توان به تأسیسات غنی‌سازی نظنز اشاره نمود. یکی از حوادث مشابه، حادثه Takaimura در ژاپن بوده است. در این حوادث، کارکنان در معرض قرارگرفته، میزان بسیار بالایی از پرتو را دریافت می‌کنند که میزان پرتوگیری به فاصله آنان از محل وقوع واکنش بستگی دارد. یکی از خصوصیات مهم این نوع حوادث، پرتوگیری نوترونی کارکنان و فعال‌شدن عناصری مانند سدیم و فسفر در بدن آنان است که می‌تواند باعث ایجاد اشتباه در حین پایش پرتوی و آلوده فرض نمودن آنها شود. در صورت وقوع چنین حوادثی، مصدومان احتمالی عمدتاً دارای آسیب‌های پرتوی به صورت پرتوگیری کل بدن بوده و احتمال وجود آلودگی یا صدمات رایج در آنها کم می‌باشد. در مورد این حوادث، برنامه بیمارستان باید احتمال ورود چند نفر مصدوم را مدنظر قرار دهد.
3) حوادث ایجاد شده با چشمه‌های رادیواکتیو گم‌شده/ دزدیده‌شده:
احتمال وقوع این حوادث در مراکز نگهداری یا کار با چشمه‌های رادیواکتیو پوشش‌دار، وجود دارد. از جمله این حوادث می‌توان به حادثه برزیل اشاره نمود. میزان خطر و اثرات ناشی از پرتوگیری با این چشمه‌ها به اکتیویته چشمه و مدت زمان تماس بستگی دارد. همچنین این احتمال وجود دارد که کسانی که از ماهیت این چشمه‌ها آگاه نیستند، اقدام به شکستن آنها نمایند که احتمال گسترش آلودگی در حد وسیع و تحت تأثیر قرار گرفتن جمعیت زیادی وجود دارد. این حوادث بسته به ماهیت خود می‌توانند باعث پرتوگیری کل بدن، سوختگی، آلودگی و اثرات روانی عمده گردند. در مورد این حوادث، برنامه بیمارستان باید احتمال ورود تعداد زیادی از مصدومان را مدنظر قرار دهد.
4) فوریت‌های ناشی از استفاده یا سوء استفاده از چشمه‌های صنعتی خطرناک:
این حوادث زمانی رخ می‌دهند که دستورالعمل‌های مناسب رادیوگرافی صنعتی اجرا نمی‌شوند و در مکان‌هایی به وقوع می‌پیوندد که از چشمه‌های رادیواکتیو به منظور رادیوگرافی صنعتی استفاده می‌گردد. از جمله این حوادث می‌توان به حادثه گیلان اشاره نمود. هر چند به علت لمس این چشمه‌ها، اغلب مصدومان دارای آسیب جدی پرتوی در دستان خود می‌باشند، ولی احتمال حضور مصدومان دچار پرتوگیری کل بدن در بیمارستان وجود دارد و برخی از مصدومان نیز دچار آسیب پرتوی موضعی در نواحی لگن یا سینه خواهند بود. در مورد این حوادث، برنامه بیمارستان باید احتمال ورود چند نفر مصدوم را مدنظر قرار دهد.
5) حوادث منجر به پرتوگیری بیش از حد پزشکی:
این حوادث در مراکز پزشکی رخ داده و معمولاً به دلیل اشتباه در محاسبه اکتیویته یک چشمه رادیواکتیو درمانی، عملکرد نامناسب یک ماشین اشعه X و یا تجویز دوزهای رادیونوکلئید با اکتیویته بالاتر از حد مجاز در طی تشخیص و درمان است. از جمله این حوادث می‌توان به حادثه پاناما اشاره نمود. این حوادث می‌توانند منجر به پرتوگیری کل بدن، پرتوگیری موضعی و حتی آلودگی شوند و برنامه بیمارستان باید احتمال پذیرش چند مصدوم پرتوی را مدنظر قرار دهد.
6) حوادث حمل و نقل و آزمایشگاهی توام با مواد رادیواکتیو:
با توجه به حمل و نقل ده‌ها محموله رادیواکتیو از جمله رادیوداروها، چشمه‌های رادیواکتیو و غیره در طی هر سال، در سرتاسر کشور، احتمال وقوع چنین حوادثی در بسیاری از نقاط کشور وجود داشته و ممکن است مردم عادی نیز تحت تأثیر این حوادث قرار گیرند، البته با توجه به بسته‌بندی استاندارد این مواد و رعایت نکات احتیاطی در حین انتقال آنها، وقوع چنین حوادثی بسیار نادر است. در این حوادث احتمال تروماهای رایج، آلودگی و آسیب‌های مرکب وجود دارد. در حوادث آزمایشگاهی نیز احتمال پرتوگیری شدید و یا آلودگی وجود دارد. از جمله این حوادث می‌توان به حادثه شتاب دهنده پروتونی در روسیه اشاره کرد. در این حوادث، برنامه بیمارستان باید احتمال پذیرش چند نفر مصدوم مشکوک به آلودگی را مدنظر قرار دهد.
7) حوادث ناشی از استفاده تروریستی/ نظامی از مواد رادیواکتیو:
استفاده تروریستی/ نظامی از مواد رادیواکتیو در هر جایی ممکن است به وقوع پیوندد و معمولاً به 3 صورت خواهد بود. در برخی از موارد، چشمه‌های پوشش‌دار به عنوان یک وسیله تروریستی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این حالت، ممکن است تعداد زیادی از مردم به طور ناآگاهانه تحت پرتوگیری کم یا زیاد قرار گرفته و عمدتاً دارای آسیب‌های پرتوی موضعی خواهند بود، ولی آلودگی وجود نخواهد داشت. در این حالت، بسته به محل استفاده از چشمه، برنامه بیمارستان باید احتمال پذیرش چند نفر تا تعداد زیادی از مصدومان پرتودیده را مدنظر قرار دهد.
در برخی از موارد دیگر، تروریست‌ها ممکن است از مواد رادیواکتیو همراه با ابزار انفجاری استفاده کنند (بمب کثیف) و یا اینکه بدون ابزار انفجاری، مواد رادیواکتیو را در جاهای مختلف پخش کنند. هر چند در این حالت‌ها، میزان پرتوگیری افراد در حد پایین خواهد بود، ولی احتمال آلودگی مصدومان وجود داشته و حتی ممکن است زخم‌ها و آسیب‌های رایج آلوده به مواد رادیواکتیو وجود داشته باشد. در این حوادث، بسته به محل استفاده از مواد رادیواکتیو، برنامه بیمارستان باید احتمال ورود چند نفر تا تعداد زیادی از مصدومان آلوده با/ یا بدون آسیب‌های رایج را مدنظر قرار دهد.
گاهی اوقات نیز تنش‌های سیاسی یا نظامی ممکن است منجر به استفاده تروریستی/ نظامی از سلاح‌های هسته‌ای گردد که تنها نمونه‌های آن استفاده آمریکا بر علیه ژاپن، در جنگ جهانی دوم بوده است. در این حالت، حجم عظیمی از انرژی انفجاری، حرارتی و پرتوی آزاد می‌شود که می‌تواند منجر به کشته و مجروح شدن هزاران نفر شده و صدها مصدوم پرتودیده، آلوده، با آسیب مرکب و نیز دارای سوختگی و تروماهای رایج وجود خواهد داشت. همچنین بارش رادیواکتیو ممکن است منجر به آلوده شدن تعدادی از افراد سالم شود. در حملات هسته‌ای، برنامه بیمارستان باید احتمال ورود تعداد بسیار زیادی از انواع مصدومان را مد نظر قرار دهد. هجوم تعداد بسیار زیادی از افراد سالم ولی دارای مشکلات روان‌شناختی و نگران از لحاظ پرتوگیری یا آلوده‌بودن، از جمله مشکلاتی است که در حوادث تروریستی/ نظامی در پیش روی بیمارستان خواهد بود.
8) آلوده‌شدن هوا، محصولات غذایی و آب:
این موارد معمولاً اثرات حاصل از برخی حوادث ذکر شده در بندهای قبلی بوده و عمدتاً حوادث راکتوری و حوادث تروریستی/ نظامی هستند. در این حالت، مصدومان تنها دارای آلودگی خارجی و داخلی هستند و میزان پرتوگیری در حد پایین خواهد بود و برنامه بیمارستان باید احتمال ورود تعداد زیادی از مصدومان آلوده/ مشکوک به آلودگی و نیز افراد نگران را مدنظر قرار دهد.
